·
Κοινοποιήθηκε στους εξής: Οι φίλοι σας
«Νεότουρκοι και Νέο-Οθωμανοί»
(Οι 2 όψεις του ιδίου νομίσματος)
του Απόστολου Παπαγιαννόπουλου
Στην Τουρκία εμφανίστηκαν φανερά τα τελευταία 150 χρόνια δύο «κινήματα», το ένα (αυτό των Νεότουρκων, στις αρχές της πλήρους κατάρρευσης της Οθωμανικής αυτοκρατορίας αρχές του 20ου αιώνα με στόχο να αποτραπεί η κατάρρευση της και το άλλο (αυτό των Νέο-Οθωμανών) κυρίως τα τελευταία 50 χρόνια όπου εκδηλώνεται μία συντονισμένη προσπάθεια ανάκτησης του κύρους της άλλοτε Οθωμανικής Αυτοκρατορίας επεμβαίνοντας σε περιοχές με τις οποίες κατά το παρελθόν η Τουρκία είχε αναπτύξει σχέσεις και συνεργασία. Το πως συνεπώς προέκυψαν τα δύο αυτά «κινήματα», που στην πραγματικότητα αποτελούν τις «δύο όψεις του ιδίου νομίσματος», τι επιρροές είχαν και ποια υπήρξαν τα αποτελέσματά τους κυρίως στο εσωτερικό της χώρας είναι χρήσιμο να γνωρίζουμε για τον απλούστατο λόγο ότι αμφότερα είχαν ως «έναυσμα» και «αιτία» την Ελλάδα και τον ελλαδικό εναέριο που η Τουρκία δεν αποδέχεται ως οριστική την απώλειά τους παρά το ότι τα πάντα καλύπτονται με Διεθνείς συμβάσεις απολύτως αποδεκτές από το Διεθνές Δίκαιο. Ακόμα χρησιμοποιήθηκαν τις περισσότερες με φορές τα θέματα αυτά με φανερά προκλητικό τρόπο και για τον πρόσθετο λόγο ότι μέσω αυτών διατηρούσε και διατηρεί η εκάστοτε τουρκική κυβέρνηση την απαραίτητη ένταση στο εσωτερικό της χώρας γύρω από τα εθνικά θέματα ώστε να καλύπτει πίσω από αυτή τις πάγιες αδυναμίες της αλλά και τις δόλιες επιδιώξεις της και στόχους της στο εσωτερικό και στο εξωτερικό της χώρας.
Στα τέλη του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ου άρχισε να εμφανίζεται ένας έντονος ανταγωνισμός και αναστάτωση σε ολόκληρο τον κόσμο και ιδιαίτερα στον ευρωπαϊκό χώρο. Οι τότε «Μεγάλες Δυνάμεις» με νέες δυνατότητες αλλά και αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα ύστερα από τις ραγδαίες εξελίξεις στο χώρο της παραγωγής, της βιομηχανίας, του εμπορίου και της ναυτιλίας, κινούνται σχεδόν απροκάλυπτα για τη δημιουργία νέων σφαιρών και ζωνών επιρροής δια μέσου των ανακατατάξεων και της εκμετάλλευσης του διάχυτου εθνικιστικού πνεύματος που πολλές φορές υπέθαλπαν επιμελώς οι ίδιες επεμβαίνοντας φανερά στα εσωτερικά και εξωτερικά θέματα των μικρών και αδύναμων κρατών αλλά και αυτής της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας η οποία ως ο «Μεγαλος Ασθενής» της εποχής, διάνυε περίοδο συνολικής κατάπτωσης και παρακμής .προβληματίζοντας τους πάντες για το μέλλον της. Την ίδια περίοδο οι «Μεγάλες Δυνάμεις» δεν περιορίζονται στο να παρακολουθούν τις εξελίξεις στη Μακεδονία αλλά προσπαθούν να επιβάλουν τις απόψεις τους στον εσωστρεφή και πανούργο σουλτάνο Αμπντούλ Χαμίτ Β΄ο οποίος αδυνατεί να αναλάβει πρωτοβουλίες και δράση αποδεικνύοντας πως ήταν αδύνατο να αντιδράσει στα επερχόμενα . Η κατάσταση αυτή οδήγησε τους Μεγάλους σε ειδική Διάσκεψη στην πόλη της Μυρστέργης της Αυστρίας στις 2 Οκτωβρίου 1903 προκειμένου να διατυπώσουν νέες προτάσεις στην Υψηλή Πύλη για την αντιμετώπιση της ανωμαλίας που επικρατούσε στο εσωτερικό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας με τον Μακεδονικό Αγώνα μεταξύ των Βαλκάνιων λαών να έχει ενταθεί καθώς μάλιστα ήταν σχεδόν αισθητές οι επερχόμενες αλλαγές στην περιοχή.
--------------
Το Κίνημα των Νεότουρκων
Στη φάση αυτή εκδηλώνεται το τουρκικό στρατιωτικό Κίνημα των «Νεότουρκων» (Genc Turkier) στις 11 Ιουλίου 1908 στη Θεσσαλονίκη από τα μέλη ενός καθαρά εθνικιστικού επαναστατικού κόμματος με το όνομα «΄Ενωση και Πρόοδος» (Ittihat ve Terakki Cemiyeti) που είχε ιδρύσει το 1891 στο Παρίσι ο πνευματικός του κινήματος Αχμέτ Ριζά μπέης εκπαιδευτικός από την Προύσα, με κύριο στόχο την επαναφορά του Συντάγματος που θέσπισε (αλλά και κατάργησε) ο σουλτάνος Αμπντούλ Χαμίτ Β΄το 1876. Τα μέλη του εθνικιστικού επαναστατικού κόμματος «΄Ενωση και Πρόοδος» έβλεπαν να διαμορφώνονται θετικές προοπτικές στο κίνημα και μετείχαν πρόσωπα προερχόμενα από όλα τα κοινωνικά στρώματα, στρατιωτικοί, πολιτικοί, επιστήμονες, επαγγελματίες και απλοί αστοί, που εμφανίστηκαν ως «σωτήρες» της καταρρέουσας Τουρκίας αλλά και ως «υπερασπιστές» και «προστάτες» όχι μόνο των Τούρκων αλλά όλων των λαών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας υποσχόμενοι «Ελευθερία» (Hurriyet), «Ισότητα» (Musavat) και «Δικαιοσύνη» (Adalet» με «ανεξιθρησκεία» και πλήρη πολιτικά δικαιώματα σε όλους κατά το πρότυπο των ευρωπαϊκών κρατών της εποχής. Επίσης επιθυμούσαν την απεξάρτηση της ισλαμικής κοινωνίας από την τυφλή εφαρμογή του «Ιερού Νόμου» («Σαρία») όπου το κάθε τι καινούργιο και καινοτόμο οδηγούνταν στο πυρ της Κόλασης μη ανεχόμενοι την ύπαρξη ενός θεοκρατικού κράτους όπου η ορθότητα των πάντων κρίνονταν από τον «σεϊχουλισλάμη» δηλαδή τον εκπρόσωπο του Μωάμεθ επί της Γης. Δεν ανέχονταν ακόμα τις αντιδράσεις του σουλτανικού καθεστώτος το οποίο κατέπνιγε κάθε αντίδραση και κάθε εκδήλωση φιλελευθερισμού καθώς και κάθε ελεύθερη έκφραση ενώ η λογοκρισία απαγόρευε ακόμα και την αναγραφή των λέξεων «Σύνταγμα» και «Κοινοβούλιο» στον Τύπο. Απειλή για τον σουλτάνο Αμπντούλ Χαμίτ Β΄ δεν αποτελούσε ο ανώνυμος λαός, οι ευσεβείς μουσουλμάνοι και οι συντηρητικοί «ουλεμάδες» της υπαίθρου αλλά τα σχολεία, οι δάσκαλοι και οι άνθρωποι των Γραμμάτων οι οποίοι πίστευε πως διαρκώς υπέσκαπταν τον θρόνο του. Μάλιστα πολλοί ήταν τότε από την Οθωμανική Αυτοκρατορία που αναγκάστηκαν να καταφύγουν στο εξωτερικό, στο Παρίσι, στη Γενεύη, στο Λονδίνο και στο Βερολίνο. ΄Ολα όμως αυτά αποτέλεσαν απάτη και δόλο και αυτό γρήγορα αποδείχθηκε με τον πλέον οδυνηρό τρόπο για τους υπόδουλους (ακόμα) λαούς της αυτοκρατορίας όταν κατέλαβαν την εξουσία οι Νεότουρκοι ανατρέποντας τον «αιματοβαμμένο» σουλτάνο Αμπντούλ Χαμίτ Β΄. Χωρίς αρχικά να το θέτουν δημοσίως ως πρόβλημα τους Νεότουρκους αξιωματικούς τους ανησυχούσε ιδιαίτερα η πιθανή περίπτωση της εξέγερσης των μεγάλων μειονοτήτων , κυρίως των Ελλήνων και των Αρμενίων στα δυτικά παράλια και στον Πόντο (για τους ΄Ελληνες) και στις ανατολικές επαρχίες (για τους Αρμένιους).
Το Κίνημα των Νεότουρκων δεν εκδηλώθηκε τυχαία στη Θεσσαλονίκη. Η πόλη κατά τη διαδικασία του «Τανζιμάτ» (εκσυγχρονισμού) της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας είχε επιλεγεί σκόπιμα από τους Τούρκους στον ευρωπαϊκό χώρο του κράτους ώστε να αποτελέσει «πρότυπο» ανάπτυξης πόλης σύγχρονων αντιλήψεων και τάσεων με στόχο να ανασυγκροτηθεί η αυτοκρατορία με βάση αυτά τα δεδομένα ώστε να πεισθούν οι Μεγάλες Δυνάμεις ότι η Τουρκία προετοιμαζόταν να περάσει σε άλλη σύγχρονη φάση προόδου και ανάπτυξης. Οι ηγέτες της πρώτης φάσης του Κινήματος στη Θεσσαλονίκη ήταν τρείς. Ο ταγματάρχης Ισμαήλ Ενβέρ πασάς , ο τηλεγραφητής στο επάγγελμα Μεχμέτ Ταλαάτ πασάς και ο Τζεμάλ Αχμέτ πασάς που εξελίχθηκε σε «εκτελεστή» των αποφάσεων της οργάνωσης όταν οι Νεότουρκοι κατέλαβαν την εξουσία. Ο Ενβέρ πασάς θεωρείται ο «σκληρός» αρχηγός της «τριανδρίας» και ο πιο δυναμικός από τους πασάδες. Καταγόταν από φτωχή οικογένεια και είχε φοιτήσει σε στρατιωτικές σχολές για να τοποθετηθεί το 1906 ως ταγματάρχης στη Θεσσαλονίκη όπου το 1908 μυήθηκε στο κίνημα. Θαύμαζε τη στρατιωτική «κουλτούρα» και είχε πολύ καλές σχέσεις με Γερμανούς στρατιωτικούς και αξιωματούχους που καθώς προκύπτει αποτέλεσαν και τους εμπνευστές της γενοκτονίας. Ο Μεχμέτ Ταλαάτ πασάς, τηλεγραφητής στο επάγγελμα, άνθρωπος χαμηλής μόρφωσης και καλλιέργειας, ήταν από τους πρώτους που εντάχθηκαν στο κίνημα γεγονός που είχε ως συνέπεια αρχικά την απόλυσή του από την εργασία του. Με την άνοδο όμως των εθνικιστών στην εξουσία εκτιμήθηκε η προσφορά του και στα χρόνια 1913 – 1917 ανέλαβε υπουργός Εσωτερικών και Ταχυδρομείων στην κυβέρνηση των Νεότουρκων .΄Ηταν αυτός ο οποίος οργάνωσε και πραγματοποίησε τη γενοκτονία με την εξόντωση χιλιάδων Αρμενίων και Ελλήνων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Τέλος ο Τζεμάλ Αχμέτ πασάς, αποφοίτησε από τη Στρατιωτική Ακαδημία της Κωνσταντινούπολης και το 1898 μετατέθηκε στη Θεσσαλονίκη όπου τοποθετήθηκε αρχηγός επιτελείου στη Μεραρχία Αξιωματικών με υποδειγματική στάση γερμανικής στρατιωτικής νοοτροπίας.
--------------
Οι Νεότουρκοι στη Θεσσαλονίκη
Η πολυπληθής και δραστήρια Ελληνική Κοινότητα της Θεσσαλονίκης, όπως άλλωστε και οι άλλες κοινότητες της πόλης, αντιμετώπισε αρχικά θετικά το όλο εγχείρημα των Νεότουρκων και μάλιστα βοήθησε σημαντικά στην επιτυχία του. Προκειμένου να προλάβουν τις επεμβάσεις ξένων δυνάμεων οι Νεότουρκοι επισπεύδουν το κίνημά τους αλλά ο «οργανωτικός» του κινήματος γιατρός Νιαζίμ μπέης, υψηλόβαθμο στέλεχος του τουρκικού κομιτάτου «΄Ενωση και Πρόοδος», που ήταν απολύτως αναγκαίος για το κίνημα τις κρίσιμες εκείνες ώρες, βρισκόταν εξόριστος από το σουλτανικό καθεστώς στο Παρίσι και έπρεπε να έλθει στη Θεσσαλονίκη άμεσα και με κάθε μυστικότητα και αυτό ήταν αδύνατο να γίνει μέσα από τις νόμιμες τουρκικές αρχές. Εκλήθη τότε μυστικά στο Διοικητήριο (Κονάκι) από τον «βαλή» (διοικητή) της Θεσσαλονίκης Χιλμί πασά (μυημένο κορυφαίο Νεότουρκο) ο Δημήτριος Κάκκαβος (στέλεχος του Ελληνικού Γενικού Προξενείου στη Θεσσαλονίκη) και του παρακάλεσε να αναλάβει αυτός να φέρει τον Τούρκο γιατρό Νιαζίμ μπέη στη Θεσσαλονίκη μυστικά και με άλλο όνομα ως «προσκεκλημένο» του Ελληνικού Προξενείου οπότε η άφιξή του δεν θα γινόταν γνωστή στις τουρκικές σουλτανικές αρχές ώστε να καταπνιγεί το κίνημα των Νεότουρκων στην πόλη..
Με τις φροντίδες του Κάκκαβου και με άκρα μυστικότητα ο Νιαζίμ μπέης έφτασε στη Θεσσαλονίκη και δικτυώθηκε άμεσα με τους κινηματίες και αμέσως στη συνέχεια ο μυημένος στο κίνημα ταγματάρχης Ισμαήλ Ενβέρ προχωρεί στο στρατιωτικό κίνημα από ένα μικρό χωριό των Πρεσπών στο Μοναστήρι μεταφέροντας στις 10 Ιουλίου 1908 το τάγμα του στη Θεσσαλονίκη σιδηροδρομικώς και παρατάσσοντας τους άνδρες του για λόγους εντυπώσεων στην Πλατεία του Λευκού Πύργου όπου προσχώρησε και η τουρκική φρουρά της πόλης χωρίς να προηγηθεί ένταση ή ανταλλαγή πυροβολισμών. Την επομένη το πρωί 11 Ιουλίου 1908 οι τοίχοι της Θεσσαλονίκης είχαν γεμίσει από προκηρύξεις σε όλες τις γλώσσες (τουρκικά, ελληνικά, γαλλικά, εβραϊκά και βουλγαρικά) με τις οποίες ανακοινώνονταν στους κατοίκους της πόλης το Κίνημα των Νεότουρκων για να συγκεντρωθεί ένα μέγα πλήθος Θεσσαλονικέων και επισκεπτών στην πλατεία έξω από το Διοικητήριο της πόλης για να παρακολουθήσουν τις επίσημες ανακοινώσεις και εκδηλώσεις που θα ακολουθούσαν το συνταρακτικό γεγονός. Υπάρχουν διηγήσεις που αναφέρονται στις σκηνές που ακολούθησαν στις σκάλες του Διοικητηρίου όταν συγκεντρώθηκαν εκεί οι πολιτικές και θρησκευτικές αρχές της πόλης. Στον εξώστη μάλιστα εμφανίστηκαν αγκαλιασμένοι και χαρούμενοι ο ΄Ελληνας και ο Βούλγαρος επίσκοπος με τον Τούρκο μουφτή να σφίγγουν τα χέρια καλώντας τους ομόθρησκους να κάνουν και αυτοί το ίδιο. Μια κραυγή χαράς ακούστηκε τότε σε ολόκληρη την πλατεία με τους προ ολίγου εχθρούς να μεταμορφώνονται σε ένθερμους «φίλους» ενώ μία τεράστια κόκκινη σημαία ανέμιζε έξω από το Διοικητήριο που στο κέντρο της έγραφε στα τουρκικά «Ζήτω το Σύνταγμα» και στις τέσσερις γωνίες της ήταν γραμμένες οι λέξεις «Ελευθερία», «Ισότητα», «Αδελφοσύνη» και «Δικαιοσύνη». Μπρος στη σημαία αυτή ορκίστηκαν οι αρχές της πόλης υψώνοντας με ενθουσιασμό το χέρι. Στη συνέχεια και ενώ το πλήθος κατήλθε προς την παραλία ακολουθούν πύρινοι λόγοι προς το πλήθος των επικεφαλής του Κινήματος Ενβέρ, Νιαζίμ, Τζαβίτ και Ταλαάτ από τους εξώστες των ξενοδοχείων της παραλίας «Crystal» και «Olymbos Palace» με επίθεση κατά του σουλτανικού καθεστώτος και με τα πλήθη να διαδηλώνουν «Γιασασίν Χουριέτ, Ανταλάτ, Μουσαβάτ» (Ζήτω η Δημοκρατία, η Δικαιοσύνη, η Ισότητα). Σε λίγο ολόκληρη η 3η τουρκική Στρατιά της Μακεδονίας και η 2η τουρκική Στρατια της Αδριανούπολης προσχώρησαν στο κίνημα των Νεότουρκοι της Θεσσαλονίκης παρά τις απειλές του σουλτάνου Αμπντούλ Χαμίτ Β΄ και την αποστολή ισχυρών δυνάμεων από τη Σμύρνη εναντίον των κινηματιών. Μάλιστα στις 21 Ιουλίου 1908 οι κινηματίες έστειλαν αυστηρό τελεσίγραφο στον σουλτάνο απαιτώντας την επαναφορά του Συντάγματος του 1876 και την άμεση σύγκληση της Βουλής των αντιπροσώπων. Ο σουλτάνος μετά από δισταγμούς δύο ημερών αποδέχθηκε πλήρως τις απαιτήσεις των Νεότουρκων για να πλημμυρίσει η Κωνσταντινούπολη από Τούρκους, ΄Ελληνες, Αρμένιους, Εβραίους που πανηγύριζαν πιστεύοντας πως μετά από μία μακρά περίοδο εσωτερικών εντάσεων και συγκρούσεων αρχίζει μία νέα εποχή ειρηνικής συνύπαρξης και συνεργασίας με πλήρη πολιτικά και ατομικά δικαιώματα για όλους τους πολίτες όπως ακριβώς ίσχυε στα πολιτισμένα και προηγμένα κράτη της Δυτικής Ευρώπης την ίδια εποχή. Στις 3 Δεκεμβρίου 1908 συνεδριάζει με μεγάλη μεγαλοπρέπεια για πρώτη φορά η τουρκική Βουλή στην Κωνσταντινούπολη όπου ο σουλτάνος Αμπντούλ Χαμίτ Β΄ εκφωνεί τον εναρκτήριο λόγο. Στη Βουλή αυτή, την πρώτη Βουλή των Νεότουρκων, μετέχουν και 24 ΄Ελληνες βουλευτές υπό ενιαίο ελληνικό κόμμα
Όλα όμως αυτά αποδείχθηκαν σύντομα πως αποτελούσαν υποκριτικές δράσεις ενός καλά μελετημένου σχεδίου των ανώτατων ΄Τούρκων στρατιωτικών και ακραίων εθνικιστικών κύκλων κατευθυνόμενων συστηματικά από τη γερμανική κυβέρνηση και τα γερμανικά ανάκτορα με στόχο την εθνοκάθαρση στην Τουρκία, την απομάκρυνση ανεπιθύμητων προσώπων και επιχειρήσεων από τη χώρα ώστε να ανοίξει ο δρόμος προς την Ανατολή και να αναλάβουν οι Γερμανοί συνολικά τα πάντα υπό τον απόλυτο έλεγχό τους στην Οθωμανική Αυτοκρατορία με πρόσωπα απολύτως ελεγχόμενα. ΄Αλλωστε οι Γερμανοί , μετά την ήττα των Τούρκων κατά τον Ρωσοτουρκικό πόλεμο και τη Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου το 1878 είχαν μεθοδικά εισχωρήσει στα υψηλά κλιμάκια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και απαιτούσαν καθαρά να εκδιωχθούν από τα οθωμανικά εδάφη Βρετανοί και Γάλλοι και να συντριβούν οι δραστήριες μειονότητες (κυρίως οι ΄Ελληνες και οι Αρμένιοι) που δραστηριοποιούνταν στο εμπόριο, στην παραγωγή αγαθών, στη βιομηχανία και στις θαλάσσιες μεταφορές.
------------
Οι Νεότουρκοι στην εξουσία
Οι Νεότουρκοι μετά το επιτυχημένο κίνημά τους στη Θεσσαλονίκη σχημάτισαν κόμμα και κατόρθωσαν να κερδίσουν με συντριπτική πλειοψηφία τις γενικές εκλογές που έγιναν για πρώτη φορά το Φεβρουάριο του 1909. Στις 31 Μαρτίου 1909 ξεσπά στην Κωνσταντινούπολη αντικίνημα εναντίον τους με οργανωτή την «Εταιρεία Ισλαμικής Ενότητας» (Ittihadi Muhammedi Emiyeti) και το Α΄Σώμα Στρατoύ που στάθμευε στην Κωνσταντινούπολη. Οι κινηματίες κατέλυσαν το Κοινοβούλιο, διακήρυξαν την αντικατάσταση του «Συντάγματος» των Νεότουρκων από τον «Ιερό Νόμο του Ισλάμ» (Σαρία) και προέβησαν στην παλινόρθωση του θεοκρατικού χαρακτήρα του κράτους έχοντας ως υποστηρικτή τον σουλτάνο Αμπντούλ Χαμίτ Β΄ που ήθελε να εμφανίζεται ως «πρόμαχος της ισλαμικής πίστης¨(χαλίφης) πιστεύοντας ότι θα αντλούσε από τους θρησκευτικούς κύκλους και τον αμόρφωτο λαό δύναμη και ισχύ ώστε να διατηρηθεί στην εξουσία. Στο αντικίνημα αντέδρασαν άμεσα και δυναμικά οι Νεότουρκοι και ο στρατηγός Μαχμούτ Σεφκέτ πασάς με το Γ΄Σώμα Στρατού από τη Θεσσαλονίκη κατέπνιξε το αντικίνημα και συνέλαβε τον σουλτάνο Αμπντούλ Χαμίτ ως έκπτωτο τον οποίο μαζί με το χαρέμι του μετέφερε στη Θεσσαλονίκη και τον έθεσε υπό αυστηρό περιορισμό στη Βίλα Αλλατίνι της περιοχής «Χαμιδιέ» της Ανατολικής Θεσσαλονίκης που υπήρξε εξοχική κατοικία του Κάρολου Αλλατίνι της ιστορικής οικογένειας της πόλης με μεγάλη κοινωνική και οικονομική δράση κατά τον 18ο-19ο αιώνα ενώ στο θρόνο ανέβασαν τον αδελφό του ανατραπέντος Μεχμέτ Ρεσάτ Ε΄, έναν άβουλο, αλκοολικό και ανίκανο άνθρωπο ο οποίος ουσιαστικά είχε παραδώσει τα πάντα στους Νεότουρκους και στους εξωγενείς παράγοντες που διαμόρφωναν την πολιτική και οικονομική πραγματικότητα στην Ευρώπη στις αρχές του 20ου αιώνα.
Οι Νεότουρκοι , από το 1908 που ανέλαβαν την εξουσία στην Τουρκία ως το 1918 που την κατείχαν, δεν τήρησαν καμία από τις υποσχέσεις που είχαν δώσει προ του κινήματος σε όλους τους λαούς που ζούσαν υπό τουρκική εξουσία στον ευρωπαϊκό και μικρασιατικό χώρο και το γεγονός αποδεικνύει πως το κίνημά τους ήταν απόλυτα προσχηματικό, μεθοδευμένο και δόλιο ώστε να αναστείλουν πρώτα τις ένοπλες εξεγέρσεις και ιδιαίτερα των Ελλήνων ώστε να αναλάβουν στη συνέχεια με ευκολία την απόλυτη εξουσία στο κράτος και να εφαρμόσουν το δικό τους απόλυτα εθνικιστικό πρόγραμμα. Μερικά από τα γεγονότα που επιβεβαιώνουν τα πραγματικά τους σχέδια και προθέσεις. Στις 8 Φεβρουαρίου 1908 οι Νεότουρκοι ενεργούντες μετά από απαίτηση των Βουλγάρων κομιτατζήδων απαιτούν πιεστικά από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Κωνσταντινούπολης Ιωακείμ Γ΄να απομακρύνει από τη Μητρόπολη Καστοριάς τον μητροπολίτη Γερμανό Καραβαγγέλη και να τον τοποθετήσει στην Αμάσεια του Πόντου καθώς η δραστηριότητά του στον Μακεδονικό Αγώνα στα χρόνια 1904 – 1908 είχε σφόδρα ενοχλήσει Βούλγαρους και Τούρκους. Ο ίδιος Πατριάρχηες Ιωακείμ Γ΄ λίγο αργότερα , στις 07.11.1911, ως μέσο άμυνας θα αναγκαστεί να κλείσει όλες τις χριστιανικές εκκλησίες στην Τουρκία ως ότου σταματήσουν οι Νεότουρκοι τους διωγμούς κατά των Ελλήνων καθώς στις 9 Αυγούστου 1908 οι Τούρκοι σκότωσαν μετά από συμπλοκή κοντά στην Κατερίνη τον οπλαρχηγό Νικόλαο Ανδριανάκη από τους Λάκκους Χανίων . Δύο μέρες αργότερα θα βρει το θάνατο και ο οπλαρχηγός Ευάγγελος Κοροπούλης που περικυκλώθηκε από τουρκικό στρατιωτικό σώμα στη Ντάρζα της Βίγλιστας της Δυτικής Μακεδονίας. Επίσης στις 04.10.1908 θα δολοφονηθεί από Νεότουρκους παρά την παροχή αμνηστίας, ο οπλαρχηγός Παύλος Ρακοβίτης για να ακολουθήσουν οι δολοφονίες των οπλαρχηγών Πέτρου Περδίκα, Γκόνου Γιώτα, Γεωργίου Καραϊσκάκη κ.ά. στα πλαίσια ενός φανερού σχεδίου των Νεότουρκων για την εξόντωση όλων των αρχηγών των επαναστατικών ελληνικών σωμάτων του Μακεδονικού Αγώνα.
Οι διαθέσεις των Νεότουρκων κατά των Ελλήνων εκδηλώθηκαν φανερά και μαζικά χωρίς καμία αναστολή αμέσως μετά την επιτυχία του κινήματος και την ανάληψη από αυτούς της εξουσίας. Είναι απόλυτα ενδεικτικό του κλίματος που επικρατούσε κατά των Ελλήνων αυτό που συνέβη στη Θεσσαλονίκη όπου ένα πρωϊνό η πόλη βρέθηκε κυριολεκτικά να έχει πνιγεί από απειλητικές αφίσες κολλημένες παντού σε όλες τις γλώσσες με το ακόλουθο περιεχόμενο :
«Ειδοποιούμεν όλον τον κόσμον ότι θα εξωρύξωμεν τους οφθαλμούς και θα κόψωμεν τας χείρας όλων εκείνων οι οποίοι θ΄αποπειραθώσι ν΄αρπάσωσι σπιθαμήν του οθωμανικού εδάφους. Αποφασίσαμεν ήδη να κηρύξωμεν τον εμπορικόν πόλεμον εναντίον όλων των υπό ελληνικήν σημαίαν ατμοπλοίων και των εξ Ελλάδος εμπορευμάτων αλλά τούτο δεν αρκεί. Ας διακόψωμεν πάσαν σχέσιν μεθ΄ όλων των Ελλήνων Οθωμανών , των αρτοπωλών μας, των κρεοπωλών μας, των παντοπωλών μας και όλων των οποίων αι σκέψεις στρέφονται προς την Ελλάδα. Αναμένομεν την νέαν ταύτην απόδειξιν του πατριωτισμού παρά των κατοίκων της Θεσσαλονίκης». Όταν μάλιστα ο υπάλληλος του Ελληνικού Προξενείου Θεσσαλονίκης Δημήτριος Παχίνας διαμαρτυρήθηκε για τα μέτρα που έλαβαν στην πόλη οι Τούρκοι εναντίον των Ελλήνων, οδηγήθηκε σε στρατοδικείο όπου δικάστηκε και καταδικάστηκε σε τετραετή δεσμά …
Το ενδιαφέρον των Νεότουρκων για τη Θεσσαλονίκη , που άλλωστε αποτελούσε και έδρα του κόμματός τους, το γεγονός ότι οργάνωσαν σ΄αυτή το μεγάλο συνέδριό τους όλων των επαρχιακών τμημάτων του κομιτάτου τους τον Οκτώβριο του 1910 όπου ένα από τα κύρια θέματά του ήταν η προστασία με κάθε τρόπο των ευρωπαϊκών τμημάτων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας από τις … επιβουλές των πέριξ βαλκανικών κρατιδίων της Χερσονήσου του Αίμου και κυρίως της Ελλάδας. Για το λόγο αυτό το θέμα «Οχυρά της Θεσσαλονίκης» απασχόλησε για πολύ τους συνέδρους επισπεύδοντας την αποπεράτωση των οχυρωματικών έργων στο Μεγάλο Καραμπουρνού που ήλεγχαν απόλυτα την είσοδο και έξοδο σκαφών στο Θερμαϊκό Κόλπο και στον Κόλπο της Θεσσαλονίκης. Σημαντικό επίσης έργο υπήρξαν τα οχυρά που μελέτησε και κατασκεύασε στο Σαραντάπορο , στο πέρασμα από τη Θεσσαλία στη Μακεδονία, ο Γερμανός στρατηγός Κόλμαρ Φράιχερ φον ντερ Γκολτς ο οποίος μετά από συγκατάθεση του Κάϊζερ της Γερμανίας Γουλιέλμου Β΄ αποτελούσε ανώτατο στέλεχος του τουρκικού στρατού με το βαθμό του «μεσίρη» (στρατάρχη) και με αντικείμενο την αναδιοργάνωση του στρατού, τον εξοπλισμό του και την κατασκευή ανάλογων αμυντικών έργων σε ολόκληρη την Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Πέρα όμως από τα μέτρα αυτά τον Οκτώβριο του 1911 η κατάσταση εκτραχύνθηκε όταν οι Νεότουρκοι πραγματοποίησαν στη Θεσσαλονίκη το τρίτο συνέδριό τους όπου και έλαβαν οριστικές αποφάσεις για τον Ελληνισμό της Ανατολής όπως ονόμαζαν τους Μικρασιάτες ΄Ελληνες αποφασίζοντας σε πρώτη φάση τον βίαιο εξισλαμισμό των πάντων μετά από απαίτηση των φανατικών μελών του κινήματος κάτω από το σύνθημα που ακούστηκε για πρώτη φορά « Η Τουρκία ανήκει στους Τούρκους». Η απόφαση που πάρθηκε ήταν σαφής : ¨
«Αργά ή γρήγορα πρέπει πραγματοποιηθεί η πλήρης οθωμανοποίηση όλων υπηκόων της Τουρκίας. Και είναι ολοκάθαρο ότι αυτό δεν μπορεί να γίνει με την πειθώ. Πρέπει να χρησιμοποιηθεί ένοπλη βία»…
Όταν ρωτήθηκαν οι Γερμανοί πως αξιολογούν την παρουσία των Ελλήνων στη Μικρά Ασία και στην Θράκη προέβησαν στην εξής χαρακτηριστική δήλωση : “ H Τουρκία δεν έχει ουδεμία ασφάλεια ούτε δύναται να οργανωθεί ελευθέρως εις το μέλλον λόγω της παρουσίας εχθρικών στοιχείων εμπνευσμένων έξωθεν με επαναστατικάς ιδέας». Και προτροπή τους είχε σχεδόν άμεση εφαρμογή με τα γεγονότα που ακολούθησαν…
Εκτός όμως από αυτά οι Νεότουρκοι, για να αποκλείσουν την περίπτωση νέου ξεσηκωμού στη Μακεδονία, όπου -υποτίθεται πως ο Μακεδονικός Αγώνας (1904 – 1908) σταμάτησε μετά από την υπόσχεση πως όλα θα ρυθμιστούν ειρηνικά, μετά από νόμο που θέσπισαν στη Βουλή προχώρησαν σε αφοπλισμό όλων των ενόπλων αγωνιστών του χριστιανικού πληθυσμού και ιδιαίτερα των ελληνικών σωμάτων και ομάδων. Ο αφοπλισμός άρχισε στις 17 Ιουλίου 1910 και συνοδεύτηκε με στρατιωτικό νόμο για τον εκφοβισμό του πληθυσμού και προκηρύξεις με τις οποίες περιγράφονταν οι συνέπειες για όσους δεν συμμορφώνονταν με το νόμο. Ο νόμος όμως εφαρμοζόταν επιλεκτικά . Στο Μοναστήρι για παράδειγμα αφόπλισαν μόνο τους ΄Ελληνες και δεν ενόχλησαν διόλου τους Τούρκους, τους Αλβανούς, τους Βλάχους και τους Εβραίους…
Σε μια προσπάθεια απόδειξης της δύναμης και ισχύος των Νεότουρκων ο σουλτάνος Μεχμέτ Ρεσάτ Ε’ επισκέπτεται στις 31 Μαϊου 1911 τη Θεσσαλονίκη που αποτελούσε και το κύριο «κέντρο» δράσης τους και έγινε δεκτός με κανονιοβολισμούς, σημαιοστολισμούς και τυμπανοκρουσίες ιδιαίτερα όταν έφτασε στη σημερινή πλατεία Αγίας Σοφίας για το καθιερωμένο «προσκύνημα» (σελαμιλίκι) . ΄Ηταν μία προσπάθεια των Νεότουρκων να αποτρέψουν την φανερή πορεία της κατάρρευσης με κάθε τρόπο και μέσο. Η τελετή είχε λάβει μεγάλη λαμπρότητα με υποχρεωτική παρουσία στην τελετή των αρχών των ξένων διπλωματών η παρουσία των οποίων ήταν απαραίτητη για τις «αυθόρμητες» ζητωκραυγές και επευφημίες προς τον «αγαθό και άβουλο» σουλτάνο με τη χρυσοκέντητη στολή με το λευκό γένι και το θολό βλέμμα αποτέλεσμα του αλκοολισμού. Παρόμοια ήταν η υποδοχή που του επιφυλάχθηκε και στη Λεωφόρο «Χαμιδιέ» (σημερινή Εθνικής Αμύνης) όπου υπήρχαν τα λεγόμενα «σουλτανικά κτίρια» (διοικητικά κτίρια, δικαστήρια και άλλα κτίρια των τουρκικών δημοσίων υπηρεσιών). ΄Ηταν η τελευταία επίσκεψη Τούρκου σουλτάνου στη Θεσσαλονίκη. Η επόμενη επίσημη επίσκεψη στην πόλη θα είναι αυτή του βασιλιά Γεωργίου Α΄της Ελλάδας στις 29 Οκτωβρίου 1912 με τη Απελευθέρωση της πόλης από τον ελληνικό στρατό κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών πολέμων 1912-1913 …
(Σημ. Στις φωτογραφίες αριστερά ο "Κόκκινος σουλτάνος" ή "Σουλτάνος του αίματος" Αμπντούλ Χαμίτ Β΄. Τον απομάκρυναν οι Νεότουρκοι ως "ανεπιθύμητο" αλλά το όνομά του επαναφέρει σήμερα ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν βαφτίζοντας με το όνομά του το νέο γεωτρύπανο που αγόρασε ... Δεξιά πάνω ο "σκληρός" των Νεότουρκων ταγματάρχης Ισμαήλ Ενβέρ πασάς που ξεκίνησε το κίνημα των Νεότουρκων στη Θεσσαλονίκη το 1908 . Δεξιά κάτω ο λαϊκός του κινήματος , τηλεγραφητής στη Θεσσαλονίκη, που τέθηκε επικεφαλής παρά την χαμηλή μόρφωσή του. ΄Οταν επικράτησαν οι Νεότουρκοι έγινε "υπουργός Εσωτερικών" της Τουρκίας και είναι αυτός που οργάνωσε και πραγματοποίησε την εξόντωση των Αρμενίων και των Ελλήνων της Οθωμανικής αυτοκρατορίας σύμφωνα με τις υποδείξεις των Γερμανών ειδικών στρατιωτικών συμβούλων του) ...)
