Αρχιτέκτονας-Συγγραφέας

Παρασκευή 29 Μαρτίου 2013

29.3.1430: ΑΛΩΣΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΠ΄ΤΟΥΣ ΤΟΥΡΚΟΥΣ ...


΄Οταν σαν σήμερα , στις 29 Μαρτίου 1430 , οι Τούρκοι κατέλαβαν μετά από πολιορκία τη Θεσσαλονίκη , ο σουλτάνος Μουράτ Β΄για να διαιωνίσει την ιστορική εκείνη ημέρα της άλωσης της πόλης, διέταξε και χάραξαν σε μία μαρμάρινη κολόνα του βόρειου κλίτους του μαού της Αχειροποιήτου τη φράση που σώζεται ως σήμερα:
"Ο σουλτάνος Μουράτ πήρε τη Θεσσαλονίκη το 833 (=1430)".


Στην εικόνα το χάραγμα του Μουράτ στο ναό της Αχειροποιήτου τον οποίο οι Τούρκοι μετά την άλωση της πόλης μετέτρεψαν σε "τζαμί" με το όνομα "Εσκή Τζουμά" που τουρκικά σημαίνει "Παλιά Παρασκευή" . (Υπάρχει η παράδοση πως η Αχειροποίητος ήταν προηγούμενα αφιερωμένη στην Αγία Παρασκευή και με το όνομα αυτό ονομαζόταν ολόκληρη η γύρω περιοχή ...)

Σάββατο 23 Μαρτίου 2013

Ο ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΟΥΣΚΙΝ ΚΑΙ Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821…


Ως το 1965 η αναφορά και μόνο του ονόματος της Ρωσίας έφτανε κάποιες φορές να σε στείλει στο Τμήμα για … εξακρίβωση στοιχείων που συνοδευόταν με συστάσεις από έναν αγράμματο ενωμοτάρχη πως … όλοι οι Ρώσοι είναι «εχθροί» της πατρίδας και του έθνους . Μέσα σ΄αυτό το τοπίο ήταν επόμενο να μάθουμε τελικά ελάχιστα για τη συμμετοχή και προσφορά των μεγάλων Ρώσων λογίων στον Αγώνα και στην Επανάσταση των Ελλήνων κατά των Τούρκων το 1821 .


 Ανάμεσα στα πρόσωπα αυτά, που ενώ ήταν μεγάλοι Φιλέλληνες δεν γνωρίζαμε παρά ελάχιστα για τη ζωή και το έργο τους και για τη βοήθεια που προσέφεραν στον απόδημο ελληνισμό στον Αγώνα του εκείνα τα χρόνια, ήταν και ο μεγάλος Ρώσος ποιητής Αλέξανδρος Πούσκιν (1799-1837) που αγάπησε όσο λίγοι στον κόσμο την Ελλάδα και τους ΄Ελληνες και ύμνησε με τα έργα του την Ελληνική Επανάσταση του ΄21 . 
 

 Ο Πούσκιν ήταν ένας από τους πλέον γνωστούς επαναστάτες στη Ρωσία του Κινήματος των «Δεκεμβριστών» που απαιτούσε πολιτικά δικαιώματα και ελευθερίες για το λαό και για το λόγο αυτό διώχθηκε σκληρά από το τσαρικό καθεστώς για τις ιδέες του. Δεν είναι και τόσο γνωστό ότι ο Πούσκιν , φίλος και συνεργάτης του Αλέξανδρου και Δημητρίου Υψηλάντη και των άλλων «Φιλικών» , δεν δίστασε να γίνει μέλος της «Φιλικής Εταιρείας» και να γράψει πολλά ποιήματα αφιερωμένα στην επαναστατημένη Ελλάδα με τα οποία προέτρεπε τους ΄Ελληνες και τις Ελληνίδες να ξεσηκωθούν κατά των τυράννων .

 Ένα από αυτά ήταν το ποίημα με τίτλο «Ελληνίδα πιστή, μην κλαις – αυτός πέθανε σαν ήρωας» αφιερωμένο στο θάνατο ενός άγνωστου ΄Ελληνα «Φιλικού» αγωνιστή της Ελευθερίας που έπεσε στον Αγώνα για την εθνική ανεξαρτησία .

 Το αναφέρω τιμώντας σήμερα τη μνήμη και την προσφορά του :
 

«Πιστή Ελληνίδα, μην κλαίς
Έπεσε ήρωας
Το βόλι του εχθρού καρφώθηκε στο στήθος
Μην κλαις
Εσύ δεν ήσουν που πριν την πρώτη μάχη
καθόρισες τον ματωμένο δρόμο της τιμής;
Τον βαρύ χωρισμό αισθανόμενος τότε
το χέρι σε σένα πανηγυρικά ο σύζυγος άπλωσε
Με δάκρυα το βρέφος του ευλόγησε
Της ελευθερίας όμως το μαύρο λάβαρο θορύβησε
Όπως ο Αριστογείτων με μύρτο το σπαθί περιτύλιξε
Όρμησε στη σφαγή πέφτοντας
Τη μεγάλη ιερή υπόθεση υπερασπίστηκε»

1821. Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΞΕΚΙΝΗΣΕ ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ ΑΠ΄ ΤΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ


  1. Στην ιστορία υπάρχουν κάποια γεγονότα που αποκτούν «κεντρικό» ενδιαφέρον μόνο και μόνο επειδή οι ιστορικοί σκοπίμως τα τοποθέτησαν για διάφορους λόγους στο «επίκεντρο» του ενδιαφέροντός τους εξυπηρετώντας κάποιες πολιτικές –συνήθως- σκοπιμότητες. Ένα από τα θέματα αυτά ήταν (και ίσως συνεχίζει να είναι) πότε και από πού ξεκίνησε στον ελλαδικό χώρο η Επανάσταση των Ελλήνων κατά των Τούρκων με τους ιστορικούς να επιδεικνύουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη Νότια Ελλάδα απ΄όπου κατά κανόνα και ίδιοι είχαν την καταγωγή τους. 





    Οι άλλες περιοχές της Ελλάδας εμφανίζονταν ι στο περιθώριο της ιστορίας και απλά μετείχαν στον Αγώνα χωρίς όμως να έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο .
     Και σ΄αυτό βοήθησαν δύο γεγονότα : ότι η Θεσσαλία απελευθερώθηκε το 1881 περίπου 60 χρόνια αργότερα και η Μακεδονία σχεδόν 30 χρόνια μετά τη Θεσσαλία . 
    Πως λοιπόν θα δέχονταν να αναφέρουν στα συγγράμματά τους οι ιστορικοί πως η Επανάσταση ξεκίνησε από περιοχές που συνέχιζαν να ζουν υπό τον τουρκικό ζυγό ;… Με το σκεπτικό αυτό ερμηνεύεται και το γεγονός πως στα κείμενά τους αναφέρεται πως η Ελληνική Επανάσταση ξεκίνησε από τη Νότια Ελλάδα ενώ δίνουν την εντύπωση με τα γραπτά τους ότι στις άλλες περιοχές της Ελλάδας και ιδιαίτερα στη Μακεδονία, οι ΄Ελληνες είχαν σκύψει το κεφάλι και δουλικά υπηρετούσαν τον Τούρκο… Όμως δεν ήταν καθόλου έτσι και η αντικειμενικότητα της Ιστορίας απαιτεί να αποκατασταθεί η αλήθεια …

    Όταν το 1815 ιδρύθηκε στην Οδησσό της Ρωσίας η «Φιλική Εταιρεία» με σκοπό να ενώσει υπό τα όπλα όλους τους υπόδουλους λαούς των Βαλκανίων «για την ανύψωση του σταυρού πάνω από την ημισέληνο» , δόθηκε από του «Φιλικούς» άμεση προτεραιότητα στο να οργανωθεί ο Αγώνας στη Μακεδονία που αποτελούσε το κύριο «πέρασμα» των τουρκικών στρατευμάτων προς τα Βαλκάνια . 


    Αμέσως μετά ένας από τους «Φιλικούς» , ο αρματολός από το Μπλάτσι της Δυτικής Μακεδονίας Ιωάννης Φαρμάκης (με τον υψηλό βαθμό του «Αρχηγού των Αφιερωμένων» στην ιεραρχία της «Φιλικής») , ξεκίνησε μία μυστική αποστολή από την Κωνσταντινούπολη στη Μακεδονία για να οργανώσει «πυρήνες» στην οργάνωση φτάνοντας ως τις Σέρρες συνεργαζόμενος με τον εκεί μητροπολίτη Χρύσανθο και τους άλλους πρόκριτους της περιοχής. 

    Στη συνέχεια ο Φαρμάκης μύησε στην Επανάσταση πολλούς αγωνιστές στη Χαλκιδική ,στον ΄Ολυμπο, στα Πιέρια , στο Βέρμιο και στα Χάσια φτάνοντας ακόμα και μέσα στην τουρκοκρατούμενη τότε Θεσσαλονίκη όπου υπήρχε από προηγούμενα ένας «πυρήνας» της «Φιλικής» με έντονη δράση και με μέλη της τον Χριστόδουλο Μπαλάνο, τον Αθανάσιο Σκανδαλίδη, τον Στέργιο Πολύδωρο, τον Νικόλαο Ρογκότη, τον Κυριάκο Τοσίτσα, τον Αργυρό Ταρπουχτσή, τον Αθανάσιο Κυδωνιάτη κ.ά. οι περισσότεροι από τους οποίους εκτελέστηκαν στη συνέχεια από τους Τούρκους όταν αποκαλύφθηκε η δράση τους.

    Την ίδια περίοδο για την προετοιμασία του αγώνα εργάστηκε και ο επιφανής Σερραίος έμπορος και τραπεζίτης Εμμανουήλ Παπάς, βασικό στέλεχος της «Φιλικής Εταιρείας», ο οποίος διορίστηκε από τον Αλέξανδρο Υψηλάντη μέλος της «Εθνικής Κάσας» , δηλαδή του κεντρικού ταμείου της Εταιρείας , και ανέλαβε μεγάλη δράση στη Μακεδονία . 


    Παρόμοια ήταν η δράση και του Θεσσαλονικέα μεγαλέμπορου Ιωάννη Γούτα Καυταντζόγλου , του αρματολού του Ολύμπου Γιωργάκη Ολύμπιου της οικογένειας των Λαζαίων , ενώ ο «Φιλικός» Δημήτριος ΄Ιπατρος οργάνωσε τον αγώνα στην Κεντρική Μακεδονία σε συνεργασία με τους οπλαρχηγούς Γάτσο, Καρατάσο και Συρόπουλο.

    Και σαν σήμερα , στις 23 Μαρτίου 1821, ο Εμμανουήλ Παπάς, αποβιβάζεται με συνοδεία πολεμιστών στο ΄Αγιον ΄Ορος και αφού περνάει από τα μοναστήρια Μεγίστης Λαύρας και Μονής των Ιβήρων καταλήγει στη Μονή Εσφιγμένου όπου κηρύσσει επανάσταση κατά των Τούρκων. Σε λίγες μέρες όλος ο ΄Αθως και η Χαλκιδική ήταν επί ποδός πολέμου…
    Στις 25 Μαρτίου , μετά από δύο μέρες, κηρύσσεται επίσημα η Επανάσταση και στην Πελοπόννησο (Καλαμάτα και Πάτρα) στη νότια Ελλάδα …

Πέμπτη 21 Μαρτίου 2013

ΦΕΥΓΕΙ Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΕΛΛΙΔΗΣ …


 Η πόλη της Θεσσαλονίκης κατά τη σύγχρονη περίοδο της ιστορίας της και ιδιαίτερα μετά την Απελευθέρωσή της , συνδέθηκε άρρηκτα με κάποια πρόσωπα σε βαθμό που να είναι αδύνατο να γίνει κατανοητή κάποια εποχή της χωρίς να υπάρχει ανάλογη αναφορά στα πρόσωπα αυτά . Ανάμεσά τους ήταν ο Κωνσταντίνος Βελλίδης ιδρυτής της ιστορικής εφημερίδας «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ» το 1911 που κυκλοφόρησε στο τέλος της τουρκοκρατίας , ο αδελφός του Γεώργιος Βελλίδης που συνέχισε την έκδοση της εφημερίδας ως το 1936 και ο ανιψιός του Γιάννης Βελλίδης, γεννημένος στη Δεσκάτη Γρεβενών το 1908, που συνέχισε το έργο των προγόνων του συνδέοντας το όνομά του με την ιστορική εφημερίδα «Μακεδονία» και αργότερα και με την «αδελφή» της «Θεσσαλονίκη» αλλά και με την πόλη της Θεσσαλονίκης της οποίας υπήρξε … κρυφός εραστής …
 

Για τους λόγους αυτούς η είδηση του θανάτου του σαν σήμερα , στις 21 Μαρτίου 1978, σκόρπισε θλίψη σε όλους τους Θεσσαλονικείς και γενικά στους Βορειοελλαδίτες , υπέρ των οποίων αγωνίστηκε με ειλικρίνεια και πάθος για πολλές δεκαετίες επηρεάζοντας λόγω της υψηλής κυκλοφορίας των εφημερίδων του και του δυναμικού του χαρακτήρα τις πολιτικές εξελίξεις αλλά και πολιτικές επιλογές στη χώρα.

Ο Γιάννης Βελλίδης υπήρξε άνθρωπος με έντονη προσωπικότητα αλλά και με μεγάλη θέληση, πείσμα και αγωνιστικότητα, και συνέδεσε το πρόσωπό του και την ύπαρξή του με την πόλη της Θεσσαλονίκης την οποία υπηρέτησε απολαμβάνοντας συγχρόνως με τον ιδιόμορφο αλλά άκακο χαρακτήρα του τις ιδιαιτερότητες και τις ομορφιές της.

΄Οσοι τον γνώριζαν καλά βεβαιώνουν ότι πραγματικά υπεραγαπούσε τη Θεσσαλονίκη και τους ανθρώπους της αν και φαινομενικά εμφανιζόταν απόμακρος και εσωστρεφής. ΄Ενεκα αυτού μάλιστα δεν αποτελεί υπερβολή η άποψη πως μοναδικός τόπος που θα μπορούσε να ζήσει και να δράσει ο άνθρωπος αυτός με την ολύμπια πραότητα αλλά και τη χειμαρρώδη δράση , ήταν η Θεσσαλονίκη καθώς μεταξύ Βελλίδη και Θεσσαλονίκης διαμορφώθηκε μια «διαρκής συμφωνία» αμοιβαίας έλξης αλλά και ανοχής …
 

Στους παλιούς Θεσσαλονικείς διατηρείται ζωντανή ακόμα η ανάμνηση του Γιάννη Βελλίδη να απολαμβάνει τον καφέ του –συνήθως μόνος- στο μόνιμο γωνιακό τραπεζάκι του «Ντορέ» απέναντι από τον Λευκό Πύργο παρέα με τον ναργιλέ του …

Κυριακή 17 Μαρτίου 2013

17 ΜΑΡΤΙΟΥ 1854 : ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ …


΄Αγνωστο γιατί και αδικαιολόγητο ως πράξη είναι το γεγονός ότι πολλά σημαντικά ιστορικά συμβάντα που συνδέονται με τις εξεγέρσεις και επαναστάσεις των Ελλήνων στη Μακεδονία κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας ελάχιστα αναφέρονται από τους ιστορικούς οι οποίοι επικεντρώνουν κατά κανόνα το ενδιαφέρον τους στα γεγονότα της νότιας Ελλάδας .

 Είναι και αυτό μία αιτία που συνέτεινε στο να διαμορφωθεί η εσφαλμένη άποψη στους νεοέλληνες ότι στη Βόρεια Ελλάδα δεν υπήρξαν εξεγέρσεις κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας και ότι ο ελληνικός πληθυσμός αντέδρασε μόνον στις αρχές του 20ου αιώνα με το γνωστό Μακεδονικό Αγώνα 1904-1908 …
Ένα γεγονός χαρακτηριστικό αυτής εσφαλμένης άποψης είναι ότι ελάχιστοι είναι αυτοί που γνωρίζουν για την Επανάσταση των Ελλήνων στη Χαλκιδική κατά των Τούρκων στα 1854 ίσως γιατί δεν είχε αίσιο τέλος .
 Σαν σήμερα όμως , στις 17 Μαρτίου 1854, ο αγωνιστής και οπλαρχηγός της Επανάστασης του 1821 στην περιοχή της Νάουσας Δημήτριος (ή Τσάμης) Καρατάσος (1798-1861), γιός του μεγάλου επίσης αγωνιστή Αναστάσιου (ή Τάσου) Καρατάσου, αποβιβάζεται στο λιμάνι του Πόρτο Κουφό στη Σιθωνία της Χαλκιδικής και κηρύσσει Επανάσταση κατά των Τούρκων ξεσηκώνοντας τους κατοίκους της περιοχής.

Κυριακή 3 Μαρτίου 2013

3 ΜΑΡΤΙΟΥ 1944: ΟΙ ΓΕΡΜΑΝΟΙ ΚΑΤΑΚΤΗΤΕΣ ΕΚΤΕΛΟΥΝ 60 ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΑΤΡΙΩΤΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΟ «ΠΑΥΛΟΣ ΜΕΛΑΣ» ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ


Οι Γερμανοί κατακτητές κατά την περίοδο της Κατοχής στην Ελλάδα στα χρόνια 1941-1944 απέφευγαν να αντιμετωπίσουν απ΄ευθείας σε μάχες τα ένοπλα αντάρτικα τμήματα της Εθνικής Αντίστασης και κατέφευγαν σε βάρβαρα αντίποινα σε βάρος του άμαχου πληθυσμού ή εκτελώντας ΄Ελληνες αγωνιστές που κρατούνταν κάτω από άθλιες συνθήκες στις φυλακές και τα στρατόπεδα ομήρων και μελλοθανάτων.


Στις 23 Φεβρουαρίου 1944 Ελασίτες αντάρτες του μηχανικού του Νότιου Ολύμπου, με επικεφαλής τον Αντώνη Βρατσάνο , υπονομεύουν τη σιδηροδρομική γραμμή Θεσσαλονίκης- Αθηνών στη γαλαρία των Τεμπών και ανατινάζουν την υπ΄αριθ. 53 ταχεία γερμανική αμαξοστοιχία η οποία μετέφερε πολλούς Γερμανούς αξιωματικούς και στρατιώτες.

Τα περισσότερα βαγόνια καταστράφηκαν ενώ ακολούθησε μάχη κατά την οποία οι Γερμανοί είχαν τεράστιες απώλειες . ΄Ηταν μία επιχείρηση που αποτέλεσε ένα από τα μεγαλύτερα σαμποτάζ στον ελλαδικό χώρο κατά τη διάρκεια της Κατοχής .
 Μάλιστα η Μόσχα , το Λονδίνο και το Κάϊρο αφιέρωσαν στο γεγονός πολλές επαινετικές εκπομπές τους τονίζοντας και την ιδιαίτερη σημασία του την περίοδο αυτή της σύμπτυξης των γερμανικών στρατευμάτων στην Ελλάδα .

Οι Γερμανοί κατακτητές απάντησαν για μια ακόμα φορά στο γεγονός με αντίποινα και σαν σήμερα , στις 3 Μαρτίου 1944, εκτελούν στον Γαλλικό ποταμό έξω από τη Θεσσαλονίκη, 60 ΄Ελληνες όμηρους που κρατούσαν στο φοβερό στρατόπεδο μελλοθανάτων «Παύλος Μελάς»…

3 ΜΑΡΤΙΟΥ 1957 : ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΓΡΗΓΟΡΗ ΑΥΞΕΝΤΙΟΥ


Είναι γνωστό πως ο Ελληνικός Κυπριακός λαός έδωσε σκληρούς αγώνες για την Ελευθερία και Ανεξαρτησία του μαχόμενος με αυταπάρνηση και ηρωισμό κατά των ΄Αγγλων αποικιοκρατών οι οποίοι ενώ παραχώρησαν αυτοδιάθεση στους λαούς των πρώην αποικιών τους συνέχιζαν να το αρνούνται αυτό με πείσμα για τους Κυπρίους.


΄Ενας από τους γνωστούς Κύπριους αγωνιστές του Απελευθερωτικού Αγώνα της Κύπρου εναντίον των ΄ Αγγλων στην περίοδο 1955-1959 ήταν και ο Γρηγόρης Αυξεντίου (1928-1957) , υπαρχηγός της ΕΟΚΑ ,γνωστός και με τα ψευδώνυμα «Ζήδρος» και «Σταυραετός του Μαχαιρά», ο οποίος έχασε τη ζωή του μαχόμενος κατά των ΄Αγγλων αποικιοκρατών, σαν σήμερα στις 3 Μαρτίου 1957, σε μάχη κοντά στο μοναστήρι του Μαχαιρά στην Κύπρο.

Τη μέρα αυτή , μετά από προδοσία, οι ΄Αγγλοι, αφού πληροφορήθηκαν το κρησφύγετό του, τον περικύκλωσαν με μεγάλη στρατιωτική δύναμη ενισχυμένη με μηχανοκίνητα και ελικόπτερα, και μετά από πολύωρη , σκληρή αλλά άνιση μάχη κατόρθωσαν να τον εξουδετερώσουν ρίχνοντας βενζίνη στο κρησφύγετό του όπου και τον έκαψαν ζωντανό.
Ο ηρωικός θάνατος του Κύπριου αγωνιστή Γρηγόρη Αυξεντίου συγκίνησε την Κύπρο , την Ελλάδα και ολόκληρο τον πολιτισμένο κόσμο και πολλοί ήταν οι γνωστοί ποιητές που αφιέρωσαν ποιήματά τους σ΄αυτόν . Ανάμεσά τους και ο Γιάννης Ρίτσος που έγραψε ένα υπέροχο ποίημα όπου εμφανίζεται ο Αυξεντίου στο κρησφύγετό του να αποχαιρετά τη μάνα του αποφασισμένος να θυσιαστεί για την Κύπρο. Ένα απόσπασμα αυτού του ποιήματος με τίτλο «Ο Αποχαιρετισμός» αναφέρει και τα εξής:

«ΑΝΤΕ, γριά μάνα, μην αρχίσεις τώρα τις κλάψες.Όχι ;/ ΄Ετσι σε θέλω Ρωμιά. Σου παίρνω, λες τη ζωή σου;/ Σου αφήνω την περφάνεια σου.Δε θα σε ιδεί ο εχτρός καμπουριασμένη./ Το ξέρω θα πείς: «Είμαι πέρφανη για το γιό μου - κάλιο μια φούχτα τιμημένη στάχτη/ παρά γονατισμένος ο λεβέντης μου». ΄Ετσι. Γειά σου μάνα».