ΠΑΥΛΟΣ ΜΕΛΑΣ ... Ασώπαστη βοή καμπάνας ...
                                     Θυσιάστηκε σαν σήμερα το 1904 γιά τη Μακεδονία

13 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1904 : ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΜΕΛΑ …
Σαν σήμερα , στις 13 Οκτωβρίου 1904, ο πρωτοπόρος του Μακεδονικού Αγώνα και Γενικός αρχηγός των ανταρτικών σωμάτων της Δυτικής Μακεδονίας ανθυπολοχαγός Παύλος Μελάς (Μίκης Ζέζας) , μετά από προδοσία στους Τούρκους από τη βουλγαρική συμμορία των Κορεστίων του Μήτρου Βλάχου , πολιορκήθηκε με τους λίγους άνδρες του στο χωριό Στάτιστα Καστοριάς (σημερινό Μελάς) από τουρκικό απόσπασμα 150 ανδρών όπου και βρήκε ηρωϊκό θάνατο όταν επιχείρησε έξοδο από το κτίσμα όπου είχε οχυρωθεί . Οι άνδρες του , για να μη γίνει γνωστό το γεγονός του θανάτου του στους κομιτατζήδες , απέκοψαν την κεφαλή του την οποία και έθαψαν με κάθε μυστικότητα στο ναό της Αγίας Παρασκευής στο Πισοδέρι εμπρός από την Ωραία Πύλη . Το πτώμα του παραδόθηκε από τους Τούρκους στο μητροπολίτη Καστοριάς και ετάφη στον απέναντι από τη Μητρόπολη βυζαντινό ναό των Ταξιαρχών .
Ο θάνατος του Παύλου Μελά συντάραξε κυριολεκτικά όλους τους ΄Ελληνες και αποτέλεσε ουσιαστικά την έναρξη της πλέον αποφασιστικής φάσης του Μακεδονικού Αγώνα (1904-1908) για τους ΄Ελληνες . Είναι χαρακτηριστικά τα λόγια του μακεδονομάχου Αθανασίου Σουλιώτη – Νικολαϊδη ο οποίος έγραψε για το Μακεδονικό Αγώνα και το θάνατο του Παύλου Μελά :
«… Αλλ΄από το 1904 είχε αρχίσει η ελληνική αντεπίθεση κατά του Βουλγαρισμού μέσα στην Τουρκία . Τον Οκτώβριο του 1904 είχε σκοτωθεί ο Παύλος Μελάς . ΄Ηταν ο πρώτος αξιωματικός που σκοτώνονταν τότε στην Μακεδονία . Η οικογένειά του και η οικογένεια της γυναίκας του (Δραγούμη) ήταν από τις γνωστότερες και καλύτερες οικογένειες της Αθήνας , από τις πατριωτικότερες . Αυτός ο ίδιος , άνθρωπος ευγενέστατος , αγαπητότατος και πατριώτης πρόθυμος για κάθε εθνική ενέργεια , για κάθε θυσία . Ο θάνατός του , συγκλονιστικό κτύπημα και έπειτα ασώπαστη βοή καμπάνας που καλούσε στον Αγώνα για την Μακεδονία» .
--(ΣΗΜ . Η επιφανής Ελληνίδα γλύπτρια Ναταλία (Νάτα) Μελά , εγγονή του Παύλου Μελά και της Ναταλίας Δραγούμη , φιλοτέχνησε το ορειχάλκινο άγαλμα του μεγάλου μακεδονομάχου ήρωα Παύλου Μελά το οποίο τοποθέτησε τιμής ένεκεν επί της οδού Παύλου Μελά στο παρκάκι απέναντι από το Λευκό Πύργο ο Δήμος Θεσσαλονίκης το 1995 επί δημαρχίας Κ. Κοσμόπουλου)

(13.10.2019)