ΑΡΧΑΙΑ «ΔΗΜΗΤΡΙΑ» ΚΑΙ …ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ ! …

Το θέμα των αρχαιοτήτων που ήλθαν στο φως στη διασταύρωση των οδών Εγνατίας και Βενιζέλου στη Θεσσαλονίκη κατά την κατασκευή του μετρό είναι δικαιολογημένα και πάλι στην επικαιρότητα καθώς υπάρχει μία μοναδική ευκαιρία να ολοκληρώσουμε την "προσωπογραφία" της Βυζαντινής Θεσσαλονίκης με τα θαυμάσια βυζαντινά της μνημεία που αποτελούν παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά...
Αξίζει συνεπώς να δούμε και τη σχέση των αρχαιοτήτων αυτών με τα αρχαία "Δημήτρια" της Θεσσαλονίκης με τα οποία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη η πόλη μας με τη μακραίωνη ιστορία της...
--Τα πολύτιμα αρχαιολογικά ευρήματα της διασταύρωσης των οδών Εγνατίας και Βενιζέλου κατά τις εκσκαφές για την κατασκευή του μετρό της Θεσσαλονίκης, αποδείχθηκε με εκθέσεις ειδικών ερευνητών και επιστημόνων πως είναι τεράστιας σημασίας για την πόλη καθώς προσδιορίζουν και τεκμηριώνουν την ιστορική της υπόσταση κατά τη Βυζαντινή και όχι μόνον περίοδο . Δεν τονίστηκε όμως κατά την άποψή μας όσο θα΄πρεπε πως πέραν του ότι η αρχαία κεντρική οδός της Θεσσαλονίκης αποτελούσε προέκταση μέσα στην πόλη ενός κλάδου της Εγνατίας οδού των Ρωμαίων, ότι η οδός αυτή είναι απόλυτα συνδεδεμένη και με αυτή τη λατρεία του πολιούχου της Αγίου Δημητρίου αλλά και με τις ετήσιες γιορτές «Δημήτρια» που τελούνταν τέτοια εποχή με επισημότητα και μεγαλοπρέπεια στην πόλη .
Όπως αναφέρουν γνωστοί συγγραφείς της Βυζαντινής εποχής της Θεσσαλονίκης , όπως ο Γρηγόριος ο Παλαμάς , ο Κωνσταντίνος Αρμενόπουλος , ο μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Συμεών κ.ά. η διασταύρωση των δύο κύριων οδικών αξόνων της Βυζαντινής Θεσσαλονίκης , όπου ήλθαν στο φως οι αρχαιότητες για τις οποίες γίνεται λόγος σήμερα, που συμπίπτει με τη διασταύρωση των σημερινών οδών Εγνατίας και Βενιζέλου , συνδεόταν απόλυτα με το τελετουργικό της μεγάλης λιτανείας προς τιμήν του Αγίου Δημητρίου που τελούνταν τις ημέρες της τριήμερης γιορτής του . Η μεγάλη λιτανεία , στην οποία συμμετείχε όλος ο κλήρος και οι αρχές της πόλης (όπως γίνεται και σήμερα) , ξεκινούσε την παραμονή της γιορτής του Αγίου από το ναό της Θεοτόκου «Καταφυγής» (που υπολογίζεται πως βρισκόταν δυτικά της σημερινής Αρχαίας Αγοράς) , έφτανε στη σημερινή Εγνατία οδό (πολύ πιθανά στο σημείο για το οποίο γίνεται λόγος) όπου και σταματούσε για να ψαλούν δεήσεις και να εκφωνηθούν λόγοι σχετικοί με τη ζωή και το έργο του Αγίου Δημητρίου από γνωστούς λόγιους και συγγραφείς της Θεσσαλονίκης . Γράφει σχετικά ο «νομοφύλακας» της Θεσσαλονίκης του 14ου αιώνα Κωνσταντίνος Αρμενόπουλος:
«Στοά τις εστίν υπόγειος εν τω ναώ της αειπαρθένου και Θεομήτορος , ης Καταφυγή το επώνυμον, όθεν έθος εστί παλαιόν της του μεγαλομάρτυρος πανηγύρεως την αρχήν δι΄έτους ποείσθαι κακείθεν διά της λεωφόρου μεθ΄ύμνων τους προς αυτόν ανιόντας ενθάδε ταύτην ανύειν και εις τέλος άγειν την εορτήν»
Στη συνέχεια η πομπή κατευθυνόταν δια της σημερινής Εγνατίας οδού προς τον αρχαίο ναό της Αχειροποιήτου για να καταλήξει στη συνέχεια στο ναό του Αγίου Δημητρίου . ΄Ηταν η τελετή που τελούνταν σε ανάμνηση του δρόμου που ακολούθησε ο ΄Αγιος Δημήτριος όταν συνελήφθη από τους Ρωμαίους στρατιώτες να διδάσκει το Χριστιανισμό στις «υπόγειες καμάρες» της Αρχαίας Αγοράς (πιθανά σ΄αυτές που έχουν αποκαλυφθεί στο χώρο) για να οδηγηθεί στη συνέχεια εμπρός στον Μαξιμιανό Γαλέριο και να βρει τελικά μαρτυρικό θάνατο .
---Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό οι χώροι αυτοί είναι ιεροί και συνδεδεμένοι στενά με την ιστορία της πόλης αλλά και μ΄αυτόν τον πολιούχο της ΄Αγιο Δημήτριο . Συνεπώς δεν μπορεί να υπάρξει ούτε καν σκέψη για καταστροφή ή αποξήλωση και μεταφορά των αρχαιοτήτων από το χώρο αυτό και επανατοποθέτηση που όμως όσο επιμελημένη κι΄αν είναι θα έχει πιά αποσυνδεθεί από τον αυτούσιο χαρακτήρα των μνημείων όπως αυτά αποκαλύφθηκαν. Η πόλη και οι κάτοικοί της θα πρέπει να αισθάνονται μεγάλη ικανοποίηση που ήλθαν τα ευρήματα αυτά στο φως για να αναδείξουν και να επιβεβαιώσουν την ιστορία της Θεσσαλονίκης και την μεγάλη σημασία της γιά τον ελληνισμό διαχρονικά. Με αυτό το σκεπτικό πρέπει να εξεταστεί το όλο ζήτημα που προέκυψε με μεγάλη προσοχή και μακριά από ανούσιες αντιπαλότητες γιά να βρεθεί η πραγματικά αρμόζουσα λύση

(05.10.2019)