Η CASA BIANCA της Θεσσαλονίκης

Ένα κτίσμα στην Ανατολική Θεσσαλονίκη δεμένο με την ιστορία της πόλης που φέτος συμπληρώνει 100 χρόνια από την Απελευθέρωσή της , όσο δηλαδή είναι και η ηλικία αυτού του αρχοντικού …

του αρχιτέκτονα – συγγραφέα Απόστολου Παπαγιαννόπουλου

        Η Θεσσαλονίκη συμπληρώνει φέτος 100 χρόνια από την Απελευθέρωσή της το 1912 και υπό άλλες συνθήκες και με άλλους ανθρώπους να διαχειρίζονται τις τύχες μας και ουσιαστικά τη ζωή μας , θα έπρεπε ολόκληρο το έτος 2012 να έχει αφιερωθεί σ΄αυτό το γεγονός αφού μαζί με τη Θεσσαλονίκη ενσωματώθηκαν τότε  στον εθνικό κορμό της Ελλάδας ολόκληρη η Μακεδονία , η ΄Ηπειρος και τα Νησιά του Αιγαίου Πελάγους  .

 Ενώ όμως ανήμερα Πρωτοχρονιάς περιμέναμε να ακούσουμε , όπως παλιά κατά τις εθνικές επετείους , κανονιοβολισμούς από την ΄Ανω πόλη και τον Πύργο του Τριγωνίου  και τις φιλαρμονικές της πόλης να παιανίζουν εωθινά εμβατήρια , μία υγρή και πνιγερή ατμόσφαιρα σιγής , αγωνίας , φόβου και θλίψης απλώθηκε πάνω από την πόλη .

Η οικονομική κρίση και οι θλιβερές συνέπειές της χτύπησαν καίρια την αρχόντισσα Θεσσαλονίκη με την μακραίωνη ιστορία της , τους κοινωνικούς της αγώνες και τους συνετούς και δημιουργικούς της ανθρώπους .

Ευτυχώς όμως που υπάρχουν στην πόλη κάποια κτίσματα από το παρελθόν που συνδέθηκαν με την ιστορία της και περιγράφουν τις παλιές της δόξες και τις μεγάλες ελπίδες που γέμισαν τις καρδιές των Θεσσαλονικέων όταν μετά την υπογραφή της παράδοσης της πόλης στον ελληνικό στρατό ανήμερα της γιορτής του Αγίου Δημητρίου το 1912 , έμπαινε στην καταστόλιστη με γαλανόλευκες σημαίες 

Θεσσαλονίκη από τη σημερινή οδό 26^ηςΟκτωβρίου η μεραρχία του μέραρχου Κλεομένη Κλεομένους …                                                                                                   

 Ένα από αυτά τα κτίσματα  , που ευτυχώς σώθηκαν την τελευταία ώρα , είναι ασφαλώς η γνωστή  CASA BIANCA  της παλιάς περιοχής των Εξοχών της Ανατολικής Θεσσαλονίκης που ορθώνεται και σήμερα με σεμνή μεγαλοπρέπεια παρά το περίτεχνο της κατασκευής της , υποδηλώνοντας με την παρουσία της πως η πόλη αυτή με τη μακρά και συγκλονιστική ιστορία μπορεί εκτός από το ένδοξο παρελθόν να έχει και ένα αντάξιο μέλλον .

Γι΄αυτό άλλωστε και αγαπούν τη Θεσσαλονίκη όλοι όσοι είχαν την τύχη να τη γνωρίσουν από κοντά αφού μπορεί να τους θυμίζει αυτό συχνά  μέσα από τα μνημεία της που σε πείσμα των καιρών αντέχουν στο χρόνο , στις περιπέτειες και στις συμφορές …

       Η  CASA BIANCA της Θεσσαλονίκης  αποτελεί ένα από τα πλέον χαρακτηριστικά και ελάχιστα εναπομείναντα δείγματα παρόμοιας αρχιτεκτονικής που σώθηκαν στον Ελλαδικό χώρο . Για το λόγο αυτό η αναστήλωση και ριζική αποκατάστασή της υπήρξε εδώ και 15 περίπου χρόνια , ένα από τα πλέον σημαντικά έργα που εκτελέστηκαν στην πόλη τις τελευταίες δεκαετίες .

 Το οικόπεδο όπου κτίστηκε το όμορφο αυτό κτίσμα της Ανατολικής περιοχής των Εξοχών της Θεσσαλονίκης , που ονομαζόταν και συνοικία  των Πύργων , αγοράστηκε το 1911 από τον πλούσιο επιχειρηματίαDino Fernandez – Diaz , ιταλό υπήκοο και επίλεκτο μέλος της εβραϊκής κοινότητας της  πόλης .

 Στο οικόπεδο αυτό και με σχέδια του ιταλού μηχανικού Piero Arrigoni κτίστηκε το 1912 , ακριβώς προ 100 ετών από σήμερα , η γνωστή εξοχική έπαυλη στην οποία ο ιδιοκτήτης έδωσε το όνομα της  αγαπημένης του συζύγου  Ελβετίδας Blanche  ή Bianca Meyer και την οποία – όπως λέγεται – προσέφερε στην ωραία σύζυγό του ως γαμήλιο δώρο .

 Με την Bianca ο  Dino Fernadez  απέκτησε τρία παιδιά , την Aline , τη Nina και τον Rierre και φαίνεται πως έζησαν μέρες ευτυχίας και χαράς στο αρχοντικό αυτό το οποίο περιέβαλε ένας υπέροχος κήπος του οποίου η ομορφιά συνέχιζε να υπάρχει για πολλές δεκαετίες στις αναμνήσεις των παλιών Θεσσαλονικέων .

Συχνά , καθώς διηγούνται άνθρωποι που γνώρισαν από κοντά την οικογένεια , το ζεύγος και τα παιδιά παρακολουθούσαν θεατρικές παραστάσεις και μουσικές εκδηλώσεις ενώ λαμπρές δεξιώσεις γίνονταν κάθε τόσο στο αρχοντικό με προσκεκλημένους πολλούς επίσημους αλλά και διακεκριμένους Θεσσαλονικείς της υψηλής κοινωνίας της πόλης που διασκέδαζαν υπό τους ήχους του πιάνου  που ήταν τοποθετημένο στο υπερυψωμένο ισόγειο, μπαίνοντας στο κτίσμα – όπως λένε – δεξιά στη μεγάλη σάλα που έβλεπε στην αυλή . 

Ανάμεσα στους προσκεκλημένους ήταν οι Χατζηλαζάρου , μέλη της οικογένειας Αγγελάκη (που αργότερα έγινε δήμαρχος Θεσσαλονίκης) , οι Modiano και πολλοί άλλοι γνωστοί τραπεζίτες και έμποροι της εποχής ενώ συχνή ήταν και η παρουσία εκεί του τότε πρωθυπουργού της Ελλάδας Ελευθερίου Βενιζέλου αλλά και αυτού του βασιλιά Γεωργίου Α΄όσο έζησε στη Θεσσαλονίκη . 

Όμως αυτό που σημάδεψε το αρχοντικό και το συνέδεσε με την ιστορία της πόλης , ήταν το τρυφερό ειδύλλιο της όμορφης  Aline και του ανθυπολοχαγού του μηχανικού στον ελληνικό στρατό Σπύρου Αλιμπέρτη αμέσως μετά την Απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης όταν μαζί με τους άλλους στρατιώτες της Μεραρχίας Κλεομένη Κλεομένους  μπήκαν θριαμβευτικά στη Θεσσαλονίκη τον Οκτώβριο του 1912 .

 Ένα απόγευμα τότε ο Σπύρος Αλιμπέρτης γνώρισε σε βαγόνι ενός τραμ τις αδελφές Φερναντέζ  για να προκύψει μεγάλος έρωτας εκατέρωθεν παρά το ότι οι ερωτικοί δεσμοί μεταξύ Χριστιανών και Εβραίων δεν γίνονταν αποδεκτοί από τους Εβραίους της πόλης και ούτε που ήθελαν να ακούσουν για πιθανό γάμο των δύο ερωτευμένων νέων .

 Για το λόγο αυτό επιστρατεύτηκαν τότε Αρχιρραβίνοι και προεστοί Εβραίοι της Θεσσαλονίκης για να μεταπείσουν την Αλίνη αλλά αυτή ήταν αμετάπειστη .

 Οι πόρτες του αρχοντικού που ως τότε ήταν ορθάνοιχτες έκλεισαν για τον Αλιμπέρτη ο οποίος ένα πρωί μαθεύτηκε στην πόλη πως έκλεψε εκουσίως την αγαπημένη του καθώς αυτή του έστειλε δακρύβρεκτο γράμμα με το οποίο του καθιστούσε γνωστό ότι … « ο βίος της ήταν γεμάτος από θλίψεις και πικρίας μακράν αυτού …» .                                      

Και όπως γράφει η τοπική εφημερίδα «Το Φως» στο φύλλο της 8^ης Μαρτίου 1914 :   « Η δεσποινίς Αλίν εξήλθε προχθές την πρωίαν εκ του εν τη συνοικία Ντεπώ πατρικού της μεγάρου επί τη προφάσει ότι , όπως συνήθως , θα μετέβαινεν εις φιλικήν γειτονικήν οικογένειαν .

 Αλλ΄αντί να μεταβή εις την εν λόγω φιλικήν οικογένειαν κατήλθεν εις την πλατείαν της Ελευθερίας όπου συνήντησε τον εκλεκτόν της καρδίας της ως είχον συμφωνήσει .

 Και το τρυφερόν ζεύγον ολοταχώς διηυθύνθη εις την αποβάθραν και επέβη του κατά την στιγμήν εκείνην αναχωρούντος δια Χαλκίδα ατμοπλοίου Γιαννουλάτου « Ερυσσός» …» .                                                                       

   Στη συνέχεια ο Αλιμπέρτης και η Αλίνη , την άνοιξη του 1914 παντρεύτηκαν σε Καθολική εκκλησία της Αθήνας  (καθώς ο γαμπρός ήταν Καθολικός ) και εγκαταστάθηκαν σε ένα σπίτι κοντά στην Ακρόπολη αλλά δεν απέκτησαν παιδιά . Μετά  όμως από συγκατάθεση του Φερναντέζ επανήλθαν  στη Θεσσαλονίκη αλλά το κλίμα στην πόλη ήταν βαρύ και αναγκάστηκαν για ένα διάστημα να φύγουν για το Παρίσι όπου και εκεί δεν βρήκαν αυτό που ζητούσαν από τη ζωή  . 

 Στο μεταξύ η τύχη της οικογένειας είχε δραματικό τέλος : Το 1934 η Μπιάνκα πέθανε  στο Παρίσι και το 1943 εκτελούνται  από τους Γερμανούς μαζί με άλλους Εβραίους ο Φερναντέζ  και ο γιός του  Πιέρ στη Βόρεια Ιταλία όπου είχαν καταφύγει για να σωθούν όταν άρχισαν οι διώξεις των Εβραίων της Θεσσαλονίκης από τους Ναζί . Ακόμα η  «Κάζα Μπιάνκα» στη Θεσσαλονίκη επιτάχθηκε από τους κατακτητές και ο επάνω όροφος χρησιμοποιήθηκε ως κατοικία του Ιταλού προξένου . 

                                                                                                                                                     

 Όταν μετά τον πόλεμο ο Αλιμπέρτης και η Αλίνη επέστρεψαν στη Θεσσαλονίκη βρήκαν το κτίσμα σε άθλια κατάσταση και αναγκάστηκαν να μείνουν στο ισόγειο που δεν είχε υποστεί μεγάλες ζημίες . Η ζωή τους ήταν κλειστή και περιορισμένη μόνο σε δύο δωμάτια του άλλοτε λαμπρού αρχοντικού 

 Το ζευγάρι ,  που με το τρυφερό του ειδύλλιο σημάδεψε μία ολόκληρη περίοδο της σύγχρονης ιστορίας της Θεσσαλονίκης , έφυγε από τη ζωή το 1960 .

Φτωχοί αλλά αξιοπρεπείς και ίσως υπερήφανοι και οι δύο που με την αγάπη τους ξεπέρασαν πολλά ταμπού που συνεχίζουν ακόμα και σήμερα να προκαλούν προβλήματα στις ανθρώπινες σχέσεις .

(Σημ. τη μελέτη αποκατάστασης της Κάζα Μπιάνκα συνέταξε το 1993 ομάδα αρχιτεκτόνων και πολιτικών μηχανικών υπό τον καθηγητή κ. Νικόλαο Μουτσόπουλο και το έργο εκτελέστηκε απο το Δήμο Θεσσαλονίκης στα χρόνια 1994- 1997 .

 Ο υποφαινόμενος είχε την τιμή να είναι τότε προϊστάμενος της Διευθύνουσας το έργο Υπηρεσίας εκ μέρους του Δήμου Θεσσαλονίκης)